بررسی جامعه شناختی « بوف کور » صادق هدایت

اهداف اصلی این پژوهش بررسی جامعه شناختی «بوف کور» اثر صادق هدایت است که از زمان تألیف و تحریر تاکنون محل بحث ادیبان و اندیشمندان بوده و خواهد بود و رمز و راز آن در جاودانگیش نهفته است . قلمرو این پژوهش حداقل از یک دهه قبل از نهضت مشروطیت تا پایان زندگی صادق هدایت را شامل می شود . مهمترین نظریه های بررسی شده در این پژوهش نظریه رمان جورج لوکاچ ، نظریه لوسین گلدمن و نظریه ساختار گرایی تکوینی و نظریه دکتر جمشید مصباحی پور ایرانیان است که از منظر جامعه شناسی ادبیات و جامعه شناسی رمان به بررسی آثار نویسندگان زبده ی معاصر خود می پردازند. روش تحقیق این پژوهش مطالعه اسنادی – تحلیلی است . در این تحقیق برای بررسی بوف کور از دیدگاه جامعه شناختی در ابتدا به بررسی نقدها و مطالعات انجام شده بر روی بوف کور پرداخته می شود ، پس از آن مهم ترین نمادهای جامعه شناختی موضوع استخراج می شوند ، واحد تحلیل در این پژوهش هر یک از نمادهای جامعه شناختی به کار رفته در بوف کور است . نتایج تحقیق نشان دهنده تأثیر پذیری صادق هدایت در نگارش بوف کور از شرایط تاریخی – اجتماعی و سیاسی و ادبی ایران و اروپای معاصر اوست به طوری که در تمام آثارش به ویژه در بوف کور – البته به شکل سمبل و نماد – مضامینی چون هجو و هزل ، طنز و مفاهیمی چون عرب ستیزی بی اعتنایی به مذهب و زن ، خرافه و جهل ستیزی ، ناامیدی و احساس پوچی به وفور یافت می شود . از نظر زیبایی شناسی مهمترین وجه تمایز آن با سایر آثار استفاده از دوگانگی لفظ بر اثر کاربرد مترادفات و تکرار در گفته های راوی. زنان بوف کور محصول جامعه مرد سالار هستند که مرد به احساس پوچی نابودی می کشاند و از نظر او این چرخه را مرد به وجود اورده است. صادق هدایت مذهب را تکیه گاهی سست برای مردم می داند انچه در مورد هدایت قابل ذکر است آفرینش شخصیت هایی است که اغلب مذهب و اعتقادات آسمانی را مضحکه ی گناهان کبیره ی خود می سازند. واژگان کلیدی: هدایت، بوف کور، رمان، جامعه شناسی رمان، جامعه شناس ادبیات ، زیبا شناسی ، گلدمن، فاصله گذاری.